سعید سبحانی
ایالات متحده آمریکا از زمان اشغال افغانستان و عراق بارها به مراکز غیر نظامی حمله کرده است که ثمره آن کشته و مجروح شدن هزاران تن بوده است. با این حال در اغلب موارد آمریکاییها بدون هیچ گونه نگرانی یا مدعی تروریستی بودن این مکانهای غیرنظامی میشوند یا اینکه ادعا میکنند این حمله به طور سهوی صورت گرفته است! اما نکته مهم اینجاست که ایالات متحده هیچ گاه برای این حملات خونبار از مردم مظلوم این دو کشور عذرخواهی نکرده است و هیچ گاه نیز پرونده حقوقی این حملات در دادگاههای بین المللی پیگیری نشده است.
در چند روز گذشته نیز یک فاجعه به تمام معنا در افغانستان از سوی سربازان آمریکای روی داده است که به واقع امر غیرقابل گذشت است و افغانستان را در یک شوک جدی فرو برده است.
در حمله چندروز پیش جنگندههای آمریکایی به بیمارستان سازمان پزشکان بدون مرز در شهر کندز در شمال افغانستان دستکم 50نفر کشته شدهاند که 9نفر از نیروهای این سازمان نیز در میان آنها هستند. طبق اعلام پزشكان بدون مرز در حملهای كه ساعت 2بامداد انجام شد، 37نفر زخمی شدهاند كه 19نفر از آنها از نیروهای این سازمان خیریه پزشكی هستند. 30نفر از پرسنل این سازمان پس از بمباران هوایی همچنان مفقود هستند. در زمان حمله حدود 200نفر شامل 100بیمار در این بیمارستان حضور داشتهاند. سخنگوی پزشكان بدون مرز در افغانستان نیز مدعی شده است كه تعدادی از بمبها به ساختمان خوابگاه پزشكان در مجاورت بیمارستان برخورد كرده است. ناتو كه ارتش و پلیس افغانستان را در عملیات بازپسگیری کندز از دست طالبان پشتیبانی میكند، انجام حمله هوایی از سوی نیروهای آمریكایی را تأیید كرده اما در عین حال اعلام كرده هدف حمله این بیمارستان نبوده و این اتفاق ناشی از (خسارت جانبی) در حمله جنگندههای آمریكایی به نیروهای طالبان بوده است!
طبق گزارش سازمان ملل در 6ماهه اول سالجاری میلادی، دوهزار و 600غیرنظامی در افغانستان كشته و 3هزار و400نفر هم زخمی شدهاند. حدود 70درصد این تلفات بهدلیل عملیات نیروهای طالبان بوده است. سال گذشته، با حدود سه هزار و 700كشته، خونینترین سال در تاریخ جنگ افغانستان از سال 2001بوده است. طی 14سال جنگ در افغانستان نزدیك به 20هزار غیرنظامی جان خود را از دست دادهاند.
بیمارستانی که در کندز توسط آمریکاییها بمباران شد، تنها مرکز مجهز منطقه برای درمان جراحات عمیق بود. گزارشات متعددی نشان میدهد این بیمارستان مورد خشم و غضب بعضیها بود چراکه همه مجروحان را بدون در نظر گرفتن سمت و سو و گرایش آنان تحت درمان قرار میداد. ریاست حقوق بشر سازمان ملل این حمله آمریکا به بیمارستان را تراژدی، توجیهناپذیر و مجرمانه خواند و گفت این اولین باری نیست که چنین اتفاقی میافتد و در سال 2004 آمریکا چنین حملاتی را در فلوجه انجام و یک بیمارستان را با خاک یکسان کرد. اما باراک اوباما رئیسجمهور آمریکا پس از این حادثه تلخ با صدور بیانیهای به حمله هوایی این کشور به تنها بیمارستان فعال در شهر کندز افغانستان واکنش نشان داد و گفت این حادثه را به خانوادههای قربانیان تسلیت میگوید و برای آنها دعا میکند.
وزارت دفاع آمریکا در واکنش اولیه خود مدعی شده است که هدف از حمله، مقابله با شبه نظامیان طالبان بوده و آمریکا قصد داشته است اعضای این گروه را که در حال تیراندازی بودهاند، هدف قرار دهد. این در حالی است که روایت شاهدان در منطقه متفاوت است. پزشکان حاضر در بیمارستان به رسانهها گفتهاند که بمباران این ساختمان با وجود اعلام حضور غیرنظامیان، تا نیم ساعت ادامه یافته است. با این وجود، اوباما در بیانیه خود بدون اعلام عذرخواهی، این حادثه را یک (تراژدی) خوانده و گفته است که پنتاگون در حال (تحقیق کامل) در مورد این حادثه است تا مشخص کند که این حمله تحت چه شرایطی رخ داده است. وی همچنین وقوع این حادثه را (عمیقا تسلیت) گفته و عنوان کرده است: (من و میشل (همسر اوباما) برای تمام غیرنظامیانی که در این حادثه آسیب دیدند، خانوادههای آنها و عزیزانشان، دعا میکنیم و به فکر آنها هستیم.) رئیسجمهور آمریکا گفته است که به همکاری با اشرف غنی رئیسجمهور افغانستان برای (حمایت از نیروی دفاع ملی و نیروی امنیتی افغانستان) ادامه میدهد، تا (کشور آنها امن) شود. آمارها نشان میدهد حملات هوایی آمریکا که طی بیش از یک دهه گذشته در کشورهای مختلف و به بهانه مقابله با تروریسم صورت گرفته، به مرگ هزاران غیرنظامی منجر شده است. به نوشته روزنامه گاردین، واشنگتن تنها برای کشتن 41 نفر از کسانی که میگوید عضو القاعده بودهاند، در حملات پهپادی (هدفمند)، دست کم 1147 نفر را کشته است که بسیاری از آنها غیرنظامی، زن و کودک بودهاند. از این رو باید گفت فاجعه اخیر در ایالت کندز افغانستان را نیز باید در ادامه سلسله جنایتهای آمریکاییها در منطقه خاورمیانه عنوان کرد که هیچ گاه تبعات حقوقی برای آمریکاییها ندارد و رئیس جمهور این کشور نیز بدون هیچ گونه عذرخواهی از مردم مظلوم افغانستان به یک بیانیه اعلام تسلیت بسنده میکند.
واقعیت آن است که آمریکاییها با سیاستهای غلط خود به بهانه مبارزه با تروریسم منطقه خاورمیانه را در یک بحران فراگیر امنیتی فرو برده اند. جنایات آمریکا و دیگر اعضای ناتو در منطقه موجب بروز و ظهور افراطی گری و رشد تروریسم شده است که در نهایت هم ادامه مداخلات نظامی غرب در منطقه را توجیه میکند و هم مردم مظلوم منطقه را بیش از این از رشد و توسعه باز میدارد.
سازمانهای بین المللی نیز مانند بسیاری دیگر از فجایع تاریخی در این باره به سکوت مرگبار خود ادامه میدهند و حتی در ظاهر نیز با این اقدامات آمریکا مخالفتی ندارند بلکه آن را هزینههای غیرقابل انکار مبارزه غرب با تروریسم میخوانند. بدون شک اگر قرار بود بر اساس عدالت و مبانی حقوق بین الملل این فجایع و دیگر فجایع آمریکاییها در منطقه پیگیری میشد بسیاری از مقامات کاخ سفید و دیگر شرکای اروپایی این کشور باید اکنون در زندانها به سر میبردند. در چنین شرایطی به نظر راهکار اصلی تقویت دولت ملی در افغانستان است. اگر ارتش این کشور توانایی مبارزه جدی با طالبان را داشت دیگر نیازی به حضور نظامی آمریکاییها نبود که در یک حمله به جای مواضع تروریستها تنها بیمارستان فعال کندز را بمباران کنند. این تقویت ارتش و دولت نیز منوط به آغاز گفتگوهای ملی و افزایش وحدت و همبستگی در کشور است که باید اولویت اصلی سیاستمداران افغانستان قرار گیرد. افغانستان دارای تمدنی بزرگ و دیرینه است اما در چند دهه گذشته به دلیل مداخلات نظامی شرق و غرب با موانع جدی در زمینه رشد و توسعه روبه رو شده است و هزینه اصلی این موضوع نیز بر دوش مردمان مظلوم این کشور است. اما اکنون زمان آن فرارسیده است که دولت افغانستان روی پای خود بایستد و اجازه ندهد کشورهای خارجی در امور آن مداخله کرده و فضا را برای بروز چنین جنایات تلخی مهیا كنند.